Vorig jaar schreef ik een stuk onderwijsvisie voor mijn studie. Dit jaar moest ik dat teruglezen en herzien. Dit stuk hoeft wat mij betreft niet herzien te worden.
Eens in de zoveel tijd duw ik mijzelf weer eens in een yogales, wetende dat het stilte-moment en voelen wat er echt in mijn lijf gebeurd altijd winst oplevert. Onze yogadocent heeft de gewoonte om met thema’s te werken. Een soort opdracht voor jezelf tijdens de les. Veelal voelen die opdrachten zweverig en abstract aan. Af en toe maakt ze deze heel praktisch en concreet. Op deze bewuste dag was ik van huis gevlucht om te ontsnappen aan mijn writers block in deze visie opdracht (lees hier gerust studie-ontwijkend gedrag) en een jengelde zoon van 1,5. Alsof the universe mijn knelpunt had opgemerkt belandde ik in een yogales die een verbinding wist te leggen en nieuwe inspiratie te ontketenen.
Bij de start van de les had de docent een introductie van het thema gedaan, voor mij op dat moment volledig zweverig en abstract: holisme. Ik zat ook helemaal niet te wachten op nog meer informatie en denkwerk, ik wilde even mijn gespannen bureaustoel-lijf stretchen en hoofd uitzetten. Maar terwijl ik in een tree pose met één been op de grond stond te wiebelen maakt ze het thema tastbaar en persoonlijk. ‘Als je niet stevig staat is dat geen probleem, sommige dagen lukt het beter dan andere. Gebruik het wiebelen om te kijken waar de disbalans vandaan komt. Slaap je goed of is je lijf moe? Ben je aan het piekeren en niet echt hier? Wat heb je gegeten, krijgt je lijf goede voedingsstoffen? Hoe voelt de mat onder je voeten, is het glad? Holisme is zien dat al die verschillende facetten onderdeel van het geheel zijn en allemaal een belangrijke rol spelen om stevig te kunnen staan’.
Onderweg naar huis nam ik het thema in mijn hoofd mee en viel er een kwartje. Waar ik holisme altijd had beschouwt als iets met plantjes, bloemetjes en bijtjes, werd mij in de tree pose duidelijk dat een holistische kijk universeel kan zijn. Sterker nog, ik begon voorzichtig te vermoeden dat ik een nogal holistisch-overtuigde kijk op onder andere het onderwijs had. Toen ik mijn vermoeden besprak met mijn studiecoördinator en collega’s bevestigde zij mijn holistische kijk en drive tot verbinding. Ik was praktisch zelf de verbinding.
Terwijl deze openbaring een plek zocht kwamen er steeds meer voorbeelden tot mij van momenten waarop deze holistische kijk in onderwijs overduidelijk werd. Zo vond ik het altijd verbazingwekkend dat docenten die al meer dan 5 jaar op dezelfde school werkten de conciërges en schoonmakers niet kende. Hun blik is meestal eerder naar buiten gekeerd, naar de beroepspraktijk, de plek waar de studenten uiteindelijk terecht komen. In de vernieuwing van het onderwijs komen dan ook vaak voorstellen naar boven om de beroepspraktijk meer te betrekken. Termen als hybride, blended, regioleren en boundary crossing zijn hot topic. Bijna nooit zijn er plannen (of zelfs motivatie) om de verbinding binnen de school te verstevigen, en dan bedoel ik niet enkel tussen docenten. Dat is mijn inziens niet eens alleen een gemiste kans. Het is een absolute bedreiging voor het succes van vernieuwing in het onderwijs.
Want neem nog maar eens die tree pose en het verhaal van de yogadocent voor je. Denken dat enkel en alleen docenten en professionals uit de praktijk (kracht en focus) bepalend zijn voor je succes (stevig staan) zorgt ervoor dat je je volledig blind staart op de invloed op dit succes vanuit andere intern betrokken partijen zoals conciërges (betrouwbare mat) en kantinemedewerkers (goede voeding). Een verbindende docent is voor mij een docent die zich bewust is van de eigen beperkte en gemeenschappelijke rol in de balans en het potentiële succes van het onderwijs. Vanuit deze kijk op onderwijs is integratie van generieke vakken in beroepsspecifieke vakken, en andersom, dan ook niet enkel en mogelijkheid die ad hoc wel eens benut kan worden, maar een basisbehoefte.
